Σάββατο 30 Απριλίου 2011

Το σχέδιο για την αναδιάρθρωση των περιφερειακών υπηρεσιών διοίκησης εκπαίδευσης


Πριν από το Πάσχα έληξε η προθεσμία που έθεσε το υπουργείο παιδείας για να καταθέσει τις προτάσεις της η ΔΟΕ, σχετικά με την αναδιάρθρωση των περιφερειακών υπηρεσιών διοίκησης της εκπαίδευσης. Το κείμενο που κατέθεσε το υπουργείο παιδείας προς διαβούλευση αποτελεί πρόταση ριζικής αναδιάρθρωσης της διοικητικής δομής με τα εξής βασικά χαρακτηριστικά:
  • κάθετη αποκέντρωση αρμοδιοτήτων
  • ενοποίηση των δομών διοίκησης και καθοδήγησης της Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης(έως το 2015)
  • μείωση των στελεχών εκπαίδευσης (κατάργηση όλων των γραφείων εκπαίδευσης)
  • μεταβίβαση αυξημένων αρμοδιοτήτων στους διευθυντές
  • καθιέρωση της αξιολόγησης
Γενικότερος στόχος, όπως φαίνεται, είναι η εξοικονόμηση πόρων, αφού με τη μείωση στελεχών και την ενοποίηση Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης θα απαιτείται λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό και λιγότερο κόστος από την ενοικίαση και συντήρηση των υπηρεσιών. Λογιστικές λογικές που αντί να εξυπηρετούν δυσχεραίνουν τον εκπαιδευτικό κόσμο. Έτσι για να πραγματοποιηθεί το γεγονός αυτό, προτείνεται σε επίπεδο νομού κατάργηση όλων των γραφείων εκπαίδευσης και διατήρηση μονάχα της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης. Μια εξέλιξη που αποδεικνύει την προχειρότητα του σχεδιασμού της διοικητικής αναδιάρθρωσης, αφού το υπουργείο παιδείας παραβλέπει το γεγονός ότι σε πολλούς νομούς με μεγάλο αριθμό σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών οι ανάγκες είναι αυξημένεςΗ ύπαρξη μίας και μοναδικής διεύθυνσης θα προκαλέσει προβλήματα γραφειοκρατικής δυσλειτουργίας. Για παράδειγμα στο Ηράκλειο με 3.000 εκπαιδευτικό προσωπικό και πάνω από 400 σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης πώς μπορεί να εξυπηρετεί τις αυξημένες ανάγκες ένα και μοναδικό γραφείο εκπαίδευσης; Οφείλει και η ΔΟΕ και το υπουργείο παιδείας να κοιτάξει με την πλέον σοβαρότητα το θέμα και να συμπεριλάβουν στο σχέδιο τη δημιουργία σε κάθε μεγάλο νομό, ανάλογα με τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες αλλά και τη χωροταξία των σχολείων και του ανάγλυφου της περιοχής, 2 Διευθύνσεις Εκπαίδευσης. Για παράδειγμα στο Νομό Ηρακλείου είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί 1 Διεύθυνση Εκπαίδευσης βόρια στην πόλη του Ηρακλείου και άλλη 1 Διεύθυνση Εκπαίδευσης νότια στις Μοίρες λόγω μεγάλης διασποράς των σχολικών μονάδων και των ιδιαίτερων αναγκών. Οι οποιεσδήποτε “μεταρρυθμίσεις” στην εκπαίδευση απαιτούν ενδελεχή έρευνα και περίοδο δοκιμαστικής εφαρμογής. Τίποτα δεν μπορεί να πετύχει όταν γίνεται στο πόδι.
Σε περιφερειακό επίπεδο διατηρούνται οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης με αυξημένες αρμοδιότητες όπως: λήψη απόφασης για ίδρυση, οργάνωση, προαγωγή, μετατροπή,μεταφορά και συγχώνευση σχολικών μονάδωνοργάνωση και στήριξη των διαδικασιών αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης καθώς και η εποπτεία όπως και ο έλεγχος της επίτευξης των εθνικών επιπέδων που έχουν τεθεί ανά μάθημαμέριμνα για όλα τα μαθητικά θέματα (σίτιση,μεταφορέςστέγαση, κατασκηνώσεις κ.λ.π.) κ.α. Το υπουργείο παιδείας σκοπεύει, με τη μεταφορά πολλών αρμοδιοτήτων του στις περιφερειακές διευθύνσεις, να λειτουργήσει ως Πόντιος Πιλάτος“νίπτοντας τας χείρας του” σε ιδιαίτερα φλέγοντα ζητήματα όπως τη μεταφορά μαθητών, την ίδρυση –κατάργηση και συγχώνευση σχολείων κ.λ.π. Το σχέδιο αυτό έχει πολύ λεπτά σημεία καιχρίζει ιδιαίτερης προσοχής από όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Αν το υπουργείο δεν δείχνει την απαιτούμενη σοβαρότητα ας τη δείξουμε τουλάχιστον εμείς με τη στάση μας.
Σε επίπεδο νομού, εκτός από τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης εισάγεται ο θεσμός της «Ενότητας σχολικών μονάδων». Όμορα σχολεία του ίδιου δήμου ομαδοποιούνται για το συντονισμό του έργου τους και την αντιμετώπιση διοικητικών θεμάτων. Σε επίπεδο σχολικής μονάδας πραγματοποιούνται αλλαγές στις αρμοδιότητες του διευθυντή, του υποδιευθυντή, του συλλόγου διδασκόντων, καθώς επίσης καθιερώνεται και το συμβούλιο σχολικής κοινότητας.

«Αρμοδιότητες Διευθυντή-Υποδιευθυντή-Συλλόγου Διδασκόντων και Συμβουλίου Σχολικής Κοινότητας»

To Συμβούλιο Σχολικής Κοινότητας: υποστηρίζει το εκπαιδευτικό έργο του σχολείου,κατέχει την οικονομική διαχείριση του σχολείουυποστηρίζει τις πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητεςπροωθεί τα αιτήματα του συλλόγου γονέων, επικουρεί το Διευθυντή στη χάραξη κατευθύνσεων σχολικής δράσης και συμβάλει στη διαχείριση κρίσεων.
Ο Διευθυντής του σχολείου καθίσταται παιδαγωγικά και διοικητικά υπεύθυνος, άμεσοςπροϊστάμενος του προσωπικούυπεύθυνος χορήγησης αδειών, υπεύθυνος προγραμματισμού,υπεύθυνος για διαφάνεια και κοινωνική λογοδοσία και επιλέγει τον υποδιευθυντή μεταξύ των προταθέντων υποψηφίων από τον Σύλλογο Διδασκόντων. Επίσης είναι υπεύθυνος για τη “βέλτιστη αξιοποίηση του εκπαιδευτικού προσωπικού, την άσκηση αποτελεσματικής διεύθυνσης, ελέγχου και εποπτείας και τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν το προσωπικό” καθώς και για το “σχεδιασμό, την υλοποίηση και αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου”.
Ο Υποδιευθυντής Σχολικής Μονάδας αναπληρώνει και βοηθάει το Διευθυντήδιεκπεραιώνει το έργο που του αναθέτει ο Διευθυντής, έχει την ευθύνη της διεκπεραίωσης των εγγράφων και τηςενημέρωσης και τήρησης του αρχείου και έχει την ευθύνη της λειτουργίας του ολοήμερου προγράμματος.
Τέλος, ο Σύλλογος Διδασκόντων έχει ως αρμοδιότητες την ιεράρχηση των σχολικών αναγκών, την πρόταση στο διευθυντή των υποψηφίων υποδιευθυντών, προτείνει τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τις καινοτόμες δράσεις, επιλέγει το εκπαιδευτικό, διδακτικό, εποπτικό υλικό,υποβάλει προτάσεις για το είδος και τη μορφή της ενδοσχολικής επιμόρφωσηςσυμμετέχει στονπρογραμματισμό, την αξιολόγηση και την αυτοαξιολόγησησυμπληρώνει και προσαρμόζει το πλαίσιο «Κανονισμού λειτουργίας σχολικής μονάδας».
Όπως φαίνεται από τις παραπάνω νέες αρμοδιότητες των μελών της σχολικής κοινότητας υπάρχει εμφανής αποδυνάμωση του συλλόγου διδασκόντων με παράλληλη αύξηση των εξουσιών του ρόλου του διευθυντή. Το συμβούλιο σχολικής κοινότητας αποκτά αρμοδιότητες του συλλόγου διδασκόντων, με εμφανή τα χαρακτηριστικά του συγκεντρωτισμού αφού ο πρόεδρος του συμβουλίου (το 1 από τα 3 μέλη του συμβουλίου) είναι ο διευθυντής του σχολείου. Ο σύλλογος διδασκόντων, εκτός από την επιλογή διδακτικού και εποπτικού υλικού, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις είτε προτείνει τους υποδιευθυντές ή τα διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα στο διευθυντή είτε απλάσυμμετέχει στον προγραμματισμό, την αυτοαξιολόγηση κ.α. Η πρακτική υποβάθμιση του συλλόγου διδασκόντων με την απογύμνωση αρμοδιοτήτων και την ουσιαστική κατάργησή του από ανώτατο όργανο λήψης απόφασης, αποτελεί το μελανότερο σημείο του νέου μοντέλου διοίκησης.
Ο διευθυντής από την άλλη στις μεγάλες σχολικές μονάδες απαλλάσσεται από τα διδακτικά του καθήκοντα και αναλαμβάνει ρόλο μάνατζερ, όπου δεν θα έχει καμία σχέση με τη διδακτική πράξη (αφού ο ίδιος δεν θα διδάσκει), θα διευθύνει μια σχολική μονάδα έχοντας τη δυνατότητα επιβολής διοικητικών ποινών που μέχρι σήμερα ήταν αρμοδιότητα των προϊσταμένων γραφείων, και φυσικά θα οργανώνει και θα υλοποιεί την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου. Βέβαια σε ένα τέτοιο μοντέλο διοίκησης με αυξημένες τις αρμοδιότητες του διευθυντή, ο όγκος δουλειάς και η συμμετοχή του σε δύο ή και τρία συμβούλια καθιστά αναγκαία την ύπαρξη γραμματειακής υποστήριξης, πράγμα που δεν αναφέρεται σε κανένα σημείο του σχεδίου. Ανάγκη αλλαγής του ρόλου του διευθυντή υπάρχει όπως και ανάγκη για αναθεώρηση πολλών άλλων σημείων του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, όμως η δημιουργία διευθυντών στα πρότυπα στελεχών πολυεθνικών εταιρειών δεν εξυπηρετεί τα σχολεία και την ποιότητα εκπαίδευσης αλλά ένα στείρο τεχνοκρατικό σχολείο με αμβλυμμένη την ιεραρχική σχέση δασκάλων και διευθυντών.

Δεν υπάρχουν σχόλια: